13η ΔΕΕ

13η ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΙΣΤΟΡΙΚΟ "ΙΕΡΟΥ ΛΟΧΟΥ"

Συγκρότηση "Ιερού Λόχου"

Την 1η Σεπτεμβρίου του 1942, ύστερα από πρόταση του Αντισμήναρχου Γ. Αλεξανδρή και απόφαση του Υπουργού των Στρατιωτικών, η ΙΙη Ελληνική Ταξιαρχία διέταξε τη συγκρότηση μιας μικρής Μονάδας από τους πλεονάζοντες τότε αξιωματικούς, οι περισσότεροι από τους οποίους θα εκτελούσαν καθήκοντα οπλίτη.

Η Μονάδα εκείνη, με αρχική δύναμη 200 ανδρών (130 Αξιωματικοί και 70 οπλίτες), οργανώθηκε ως Λόχος Πολυβόλων και ονομάσθηκε αρχικά "Λόχος Επίλεκτων Αθανάτων".

Στις αρχές Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους ανέλαβε διοικητής του ο Συνταγματάρχης Πεζικού Χριστόδουλος Τσιγάντες, ο οποίος πέτυχε αμέσως την αλλαγή του ονόματος σε "Ιερόν Λόχον" και την αποστολή του από αυτή του Πεζικού, σ' εκείνη των Δυνάμεων Καταδρομών.

Η δράση του "Ιερού Λόχου" στη Βόρεια Αφρική

Δυο περίπου μήνες μετά τη συγκρότηση του στην Καφριόνα της Παλαιστίνης, ο "Ιερός Λόχος" μετεγκαταστάθηκε στο Kabrit της Αιγύπτου, στο στρατόπεδο του Αγγλικού Συντάγματος S.A.S. (Special Air Service). Εκεί τέθηκε ΥΔ του Συντάγματος και εκπαιδεύτηκε στις καταδρομικές επιχειρήσεις. Το πρώτο τμήμα του "Ιερού Λόχου" που έλαβε μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις στη Βόρεια Αφρική, ήταν μια ομάδα από 8 Αξιωματικούς, με επικεφαλή τον Αντισμήναρχο Γ. Αλεξανδρή, η οποία υπό τη Β´ Μοίρα του S.A.S., έδρασε στα μετόπισθεν των Γερμανο-Ιταλικών δυνάμεων από 17 Νοεμβρίου 1942, μέχρι 27 Ιανουαρίου 1943.

Στις 27 Ιανουαρίου 1943, ο "Ιερός Λόχος", συνολικής δύναμης 154 ανδρών, ξεκίνησε πάνω σε εξοπλισμένα οχήματα τζιπ, για τη Δυτική Έρημο για εκτέλεση παρομοίων επιχειρήσεων στα μετόπισθεν των συμπτυσσομένων με περιπόλους του Συντάγματος S.A.S.

Λόγω όμως κακοτυχίας των Βρετανών Καταδρομέων (αιχμαλωσία του Διοικητή του Συντάγματος και βαριές απώλειες) δε συνέχισε ο "Ιερός Λόχος" το έργο του. Τότε, με πρόταση του Συνταγματάρχη Τσιγάντε, ο Διοικητής της 8ης Βρετανικής Στρατιάς Στρατηγός Montgomery, έθεσε στις 7 Φεβρουαρίου, τον "Ιερό Λόχο", ΥΔ της "Φάλαγγος των Ελευθέρων Γάλλων" του Στρατηγού Leclerc για εκτέλεση αποστολών ελαφρού μηχανοκινήτου Ιππικού. Στις 10 Μαρτίου του 1943 και στην περιοχή Kshar Rilan της Τυνησίας, ο "Ιερός Λόχος" έδωσε την πρώτη ουσιαστική μάχη με ισχυρή εχθρική μηχανοκίνητη φάλαγγα κι έτσι δόθηκε η δυνατότητα στους Συμμαχικούς σχηματισμούς ελιγμού να παρακάμψουν από το νότο την εχθρική αμυντική γραμμή Mareth.Μετά την κατάληψη της πόλης Gabes της Τυνησίας (29 Μαρτίου) από συμμαχικά τμήματα, ο "Ιερός Λόχος" αποσπάσθηκε από τη "Φάλαγγα των Ελευθέρων Γάλλων" και διατέθηκε στη Νεοζηλανδική Μεραρχία και στις 6 Απριλίου έλαβε μέρος στη μάχη επί της αμυντικής τοποθεσίας του Wadi Akarit. Από εκεί, συνεχίζοντας την αποστολή καλύψεως της προελάσεως προς την Τύνιδα, των Συμμαχικών Δυνάμεων του παραλιακού τομέα, έφτασε μπροστά στην πολίχνη Enfindaville, όπου επί τρεις ημέρες (13-16 Απριλίου) ανέπτυξε δραστηριότητα περιπόλων.

Τέλος, στις 17 Απριλίου, ο "Ιερός Λόχος" διατάχθηκε να επιστρέψει επειγόντως στην Αίγυπτο, για να συμμετάσχει σε άλλες πολεμικές επιχειρήσεις. Έτσι τελείωσε η συμμετοχή του στις μάχες της Τυνησίας. Οι πολεμικές επιχειρήσεις στη Βόρεια Αφρική έληξαν στις 13 Μαΐου (1943), με τη σχεδόν αυθόρμητη παράδοση των τελευταίων εναπομεινάντων του άλλοτε ισχυρού "Άφρικα Κορ" στις Συμμαχικές Δυνάμεις.

Οι αγώνες του "Ιερού Λόχου" στα νησιά του Αιγαίου και τη Δωδεκάνησο

Από το Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο του 1943, ο "Ιερός Λόχος" με προσωπικό που προοδευτικά ξεπέρασε τους 300 άνδρες, μεταφέρθηκε από την Αίγυπτο σε διάφορα στρατόπεδα της Παλαιστίνης, όπου εκπαιδεύθηκε στα αλεξίπτωτα και τα πλωτά μέσα και ανασυγκροτήθηκε ανάλογα (Ομάδα Διοικήσεως, Τμήμα Βάσεως και 3 Τμήματα Καταδρομών), για εκτέλεση αποβατικών και αεραποβατικών επιχειρήσεων στο Αιγαίο Πέλαγος μαζί με άλλες Συμμαχικές Δυνάμεις. Δύο περίπου μήνες μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας (9 Σεπτεμβρίου 1943), ο "Ιερός Λόχος" μεταφέρθηκε στη νήσο Σάμο - πολύ αργά λόγω αντιδράσεων των Βρετανών - σε δύο κλιμάκια (31 Οκτωβρίου - 1 Νοεμβρίου). Το ένα ρίχθηκε με αλεξίπτωτα και το άλλο μεταφέρθηκε με πολεμικό πλοίο, ενώ βρετανικά τμήματα κατέλαβαν τη Δωδεκάνησο. Μετά όμως την αποτυχία των Βρετανών για "Διάνοιξη του Αιγαίου" μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα και μετά την άρνηση της Τουρκίας να μπει στον πόλεμο, τα Συμμαχικά Στρατεύματα αποχώρησαν από τη Δωδεκάνησο και ο "Ιερός Λόχος" από τη Σάμο (17 Νοεμβρίου) και μεταφέρθηκε, μέσω Τουρκίας, στην Αίγυπτο και στην Παλαιστίνη, όπου και συνέχισε την ειδική εκπαίδευσή του μέχρι το τέλος Ιανουαρίου του 1944. Στις αρχές Φεβρουαρίου τέθηκε υπό τη διοίκηση των Βρετανικών "Δυνάμεων Καταδρομών" (Raiding Forces), που επρόκειτο να δράσουν - με εκτέλεση καταδρομικών επιχειρήσεων - στο Αιγαίο Πέλαγος σε συνεργασία με βρετανικά ταχύπλοα σκάφη και με καΐκια του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού.

Στις 7 Φεβρουαρίου, ένα Τμήμα Καταδρομών του "Ιερού Λόχου" αναχώρησε για καταδρομικές επιχειρήσεις στο Βόρειο Αιγαίο (Σάμο, Ψαρά, Λέσβο, Χίο κλπ.), όπου έφτασε μετά από ένα μήνα, ενώ ένα άλλο εγκαταστάθηκε στα Δωδεκάνησα, με την ίδια αποστολή, από τα τέλη Μαΐου. Στο μεταξύ ο "Ιερός Λόχος" αναδιοργανώθηκε (Απρίλιος 1944) σε Σύνταγμα, με ανάλογη αύξηση της δύναμής του σε 1000 άντρες. Μερικές από τις σπουδαιότερες καταδρομικές επιχειρήσεις του κατά την περίοδο εκείνη στα νησιά: Λέσβος (3 Απριλίου ), Σάμος (17 Μαΐου), Σύμη (13/14 Ιουλίου) και Μύκονος (24/25 Σεπτεμβρίου). Μετά την απελευθέρωση της Ηπειρωτικής Ελλάδας (Οκτώβριος 1944), ο "Ιερός Λόχος" αναπτύχθηκε στα Νησιά του Αιγαίου Πελάγους και σε μερικά της Δωδεκανήσου και μέχρι το Μάιο του 1945 συνέχισε να προσβάλει ενέργειες τις Γερμανικές φρουρές που είχαν αποκοπεί στα νησιά κατά την αποχώρηση των Γερμανικών στρατευμάτων από την Ελλάδα. Ιδιαιτέρης μνείας είναι οι επιχειρήσεις του στη Νίσυρο (11 Φεβρουαρίου 1945), στην Τήνο (28 Φεβρουαρίου) και στη Ρόδο και Αλιμιά (1/2 Μαΐου 1945). Γενικά, κατά τη χρονική περίοδο από 7 Φεβρουαρίου 1944 μέχρι 9 Μαΐου 1945, ο "Ιερός Λόχος" εξετέλεσε στα νησιά Αιγαίου Πελάγους - Δωδεκανήσου 207 περιπολίες καταδρομών και 33 καταδρομικές επιχειρήσεις. Εκτός από τις επιτυχείς καταδρομικές επιχειρήσεις, ο "Ιερός Λόχος" προσέφερε στην Πατρίδα και μια ακόμη υψίστης εθνικής σημασίας υπηρεσία, συντελώντας μαζί και με την εξαίρετη δράση του Πολεμικού μας Ναυτικού στην απελευθέρωση της Δωδεκανήσου και στην επιστροφή ενσωμάτωσή της στη μητέρα Ελλάδα. Οι απώλιες του "Ιερού Λόχου" από την εποχή της συγκροτήσεώς του, μέχρι το τέλος των επιχειρήσεών του στη Δωδεκάνησο, ανήλθαν σε 25 νεκρούς (16 Αξιωματικούς και 9 Οπλίτες), 56 τραυματίες (28 Αξιωματικούς και 28 Οπλίτες), 3 αγνοούμενους και 29 αιχμαλώτους. Τέλος, ο ηρωικός "Ιερός Λόχος", ο οποίος διαλύθηκε στην Αθήνα στις 7 Αυγούστου 1945, απετέλεσε τον πρόδρομο των Ελληνικών Δυνάμεων Καταδρομών και σημερινών Ειδικών Δυνάμεων.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ 13ης ΔΕΕ

Η 13η ΔΕΕ απετέλεσε μετεξέλιξη του 13ου Συντάγματος Αμφιβίων Καταδρομών, του 13ου ΣΑΚ, το οποίο είχε συγκροτηθεί στις 22 Μαΐου 1988, στην έδρα, της πάλαι πότε ΙΙΙης Μεραρχίας Ειδικών Δυνάμεων (ΙΙΙ ΜΕΔ).

Στο 13ο ΣΑΚ, την εποχή εκείνη, υπάγονταν ως οργανικές Μονάδες, οι ιστορικές και νικηφόρες Μονάδες Καταδρομών, των προσφάτων μεταπολεμικών αγώνων του Έθνους, η Α´ Μοίρα Καταδρομών (Α´ ΜΚ) στη Ρόδο, η οποία μετονομάστηκε σε Α´ Μοίρα Αμφιβίων Καταδρομών (Γ´ ΜΑΚ). Η κατανομή των 2 αυτών Μονάδων έγινε στις βασικές νήσους του Ανατολικού Αιγαίου, με τη μορφή των Ειδικών Ταγμάτων Ενίσχυσης Αστυνομίας, γνωστά και ως ΕΤΕΑ όπου στο πέρασμα του χρόνου θα εξελιχθούν σε ΕΤΕΘ (Ειδικά Τμήματα Εθνοφυλακής), με έδρες στη Λέσβο (2ο ΕΤΕΘ), στη Χίο (3ο ΕΤΕΘ), στη Σάμο (4ο ΕΤΕΘ), στην Κω (5ο ΕΤΕΘ) και στη Ρόδο (6ο ΕΤΕΘ).

Τον Αύγουστο του 1996 και μετά τη γνωστή, πλέον πρόσφατη εθνική περιπέτεια των Ιμίων, μια νέα μονάδα προσετέθη στις προαναφερθείσες, ιστορικές Μονάδες του 13ου ΣΑΚ, η Ζ´ Μοίρα Αμφιβίων Καταδρομών, η γνωστή Ζ´ ΜΑΚ, με το επίλεκτο και εγνωσμένης πλέον αξίας προσωπικό της.

Το 1998 ήταν χρονιά ευρείας αναδιοργανώσεως για το 3ο ΣΑΚ, με την ανεξαρτητοποίηση του 2ου, 4ου και 5ου ΕΤΕΘ από τις μητρικές Μονάδες και την αναγόρευσή του σε αυτοτελείς Μονάδες Αμφιβίων Καταδρομών, υπό τις επωνυμίες Η´, Θ´ και Ι´ ΜΑΚ αντιστοίχως, οι οποίες με την εργατικότητα και τη θέληση των Διοικήσεων και του προσωπικού τους, αποτελούν μαζί με την Α´ και τη Γ´ ΜΑΚ, τους σύγχρονους Ακρίτες την Διοικήσεως, με συνεχή και έντονη παρουσία, στις εσχατιές της Ελληνικής επικρατείας, στα νησάκια και τους βράχους του Αιγαίου.Το ίδιο έτος υπήχθη στο 13ο ΣΑΚ και η αρχαιότερη επαγγελματική μονάδα του στρατού μας, το γνωστό, υψηλής αξιοπιστίας και επιχειρησιακής ικανότητος Ειδικό Τμήμα Αλεξιπτωτιστών, το ΕΤΑ, μετασταθμεύοντας στο Μ. Πεύκο.

Το 2001, το 13ο ΣΑΚ αναδιοργανώθηκε σε Σχηματισμό επιπέδου Ταξιαρχίας και μετονομάστηκε σε 13η ΔΕΕ, με την επωνυμία "ΙΕΡΟΣ ΛΟΧΟΣ". Τον Σεπτέμβριο του 2002, για την υποστήριξη του Σχηματισμού, σε θέματα επικοινωνιών δημιουργήθηκε ο 13ος Λόχος Διαβιβάσεων και για την υποστήριξη του εξιδεικευμένου υλικού της Διοικήσεως, ο 13ος Λόχος Τεχνικού, ο οποίος υποστηρίζει επιπλέον το πλωτό και καταδυτικό υλικό όλων των Μονάδων Ειδικών Δυνάμεων, και της ΑΣΔΕΝ.