ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ ΣΤΡΑΤΟΥ (1969-2021)

1.Η ιστορική εξέλιξη του Όπλου της Αεροπορίας Στρατού, από το 1969 έως σήμερα, ακολούθησε τις διεθνείς εξελίξεις. Η ΑΣ με συνεχής αναδιοργάνωση και κατάλληλους εξοπλισμούς αποτελεί σήμερα ένα σύγχρονο όπλο του Ελληνικού Στρατού, που διαθέτει Μονάδες υποστηρίξεως μάχης αλλά και Μονάδες ελιγμού.

2.Η περίοδος από το 1969 έως σήμερα, μπορεί να χωριστεί σε 4 υποπεριό­δους, οι οποίες προσδιορίζονται από την απόκτηση και χρησιμοποίηση ενός κύριου νέου αεροπορικού μέσου κάθε φορά και την επιβαλλόμενη από αυτό αντίστοιχη αναδιοργάνωση του όπλου.

3.Έτσι μπορούμε να διακρίνουμε:

α.Την περίοδο 1969 - 1982, όπου πρωτοστάτησε το Ε/Π UH-1H ‘Huey’ & δημιουργήθηκαν τα Τάγματα Ε/Π Αεροπορίας Στρατού (ΤΕΑΣ), σε αντικατάσταση των Λόχων Αεροπορίας Στρατού (ΛΑΣ).

β.Την πε­ρίο­δο 1982 - 1993, όπου αναβαθμίστηκε κατακόρυφα η με­ταφορική ικανότητα του όπλου, με την απόκτηση και εν συνεχεία την αναβάθμιση σε έκδοση ‘D’ των Ε/Π ‘Chinook’ CH-47C.

γ.Την περίοδο 1995 - 1998 όπου με την εισαγωγή των Επιθετικών Ε/Π (ΕΕ/Π) AH-64A ‘Apache’ και τη συγκρότηση του πρώτου επιχειρησιακού σχηματισμού (1η ΤΑΞΑΣ), η Αεροπορία Στρατού κατέστη το 6ο Όπλο του Ελληνικού Στρατού.

δ.Tέλος την περίοδο 1998 έως σήμερα, την οποία σηματοδότησε η υπογραφή συμβάσεων για την απόκτηση αεροφωτογραφικών Α/Φ C-12R/AP, των Ε/Π ΝΗ90 TTH/SOH, των ΕΕ/Π AH-64DHA ‘Apache Longbow’, επιπλέον CH-47D ‘Chinook’ καθώς και τα Ε/Π Αναγνωρίσεως OH-58D ‘Kiowa Warrior’. Επίσης, δημιουργήθηκαν το 2ο Συγκρότημα Αεροπορίας Στρατού (2ο ΣΥΑΣ), τα Τάγματα Υποστήριξης Αεροδρομίου (ΤΥΑΔ), το 2ο Τάγμα Επιθετικών Ε/Π και το Κέντρο Εκπαι­δεύσεως Αεροπορίας Στρατού (ΚΕΑΣ), υπό το οποίο υπήχθη η Σχολή Αεροπορίας Στρατού (ΣΑΣ), που λειτουργούσε ως ανεξάρτητη σχολή από την ίδρυσή της, το έτος 1960.

4. Στις 29 Ιανουαρίου 1969 πραγματοποιήθηκε η πρώτη πτήση Ε/Π Bell UH-1H Iroquois στην Ελλάδα, ενώ μέχρι τον Ιούνιο του ίδιου έτους παραλήφθηκαν συνολικά 10 Ε/Π με τα οποία εξοπλίστηκε η ΣΑΣ, στο αεροδρόμιο Πάχης Μεγάρων. Το θρυλικό αυτό Ε/Π, γνωστό ως ‘Huey’, άρχισε να κατασκευάζεται στις ΗΠΑ το 1954. Η προσθήκη των Ε/Π αυτών έφερε επανάσταση στις επιχειρησιακές δυνα­τό­τητες και τις προοπτικές του Στρατού Ξηράς και τις Ένοπλες Δυνάμεις γενικότερα. Η εκπαίδευση υπήρξε εντατική και οι αποστολές διαδέχονταν η μια την άλλη, με μεταφορές στρατιωτικών τμημάτων, εσωτερικών και εξωτερικών φορτίων, ΤΑΜΣ αεροκίνησης, ρίψεις αλεξιπτωτιστών, μεταφορές ασθενών / τραυματιών και άλλες.

5. Δημιουργήθηκε επίσης η ανάγκη για αναδιοργάνωση των Μονάδων της Αεροπορίας Στρατού (ΜΑΣ), έτσι ώστε να είναι δυνατή η καλύτερη δυνατή αξιοποίηση από τον Ελληνικό Στρατό, των χαρακτηριστικών και των δυνατοτήτων της θαυμάσιας αυτής πτητικής μηχανής.

6. Έτσι τον Μάιο του 1969 συγκροτήθηκε ο Λόχος Ελικοπτέρων (ΛΕ/Π), ως οργανική Μονάδα της 1ης Στρατιάς, υπό την ΣΑΣ στο Α/Δ Πάχης Μεγάρων, μέχρι τη μεταστάθμευσή του στην περιοχή της 1ης Στρατιάς.

7. Ο ΛΕ/Π τον Ιούνιο του 1971 μεταστάθμευσε στο Α/Δ Ν. Ιωνίας Βόλου. Εκεί στις 15 Σεπτεμβρίου 1971, συγχωνεύθηκε ο ΛΕΠ με τον 24ο ΛΑΣ για τη συγκρότηση του 1ου ΤΕΑΣ και την άμεση υπαγωγή στην 1η Στρατιά. Επίσης τον Οκτώ­βριο 1971, συγκροτήθηκε η 21η Διμοιρία ΑΣ (ΔΑΣ), με έδρα το Α/Δ Κομοτηνής και υπήχθη στην ΧΧ ΤΘ Ταξιαρχία. Παράλληλα με την παραλαβή και ένταξη των ‘Huey’, η Αεροπορία Στρατού μέχρι το τέλος του 1973 παρέλαβε και άλλα Α/Φ και Ε/Π και συγκεκριμένα:

α. 1966 - 1969: 4 Ε/Π Bell OH-13S, 1 Α/Φ U-6A Beaver και 2 Α/Φ U-9E.

β. 1971: 7 Α/Φ Cessna U-17B, 19 Ε/Π Bell OH-13S.

γ. 1972: 24 μεταχειρισμένα Ε/Π Bell OH-13, 1 Ε/Π Bell Β-212, για μεταφορές VIP και 29 Ε/Π UH-1H Iroquois.

8. Όλα τα πτητικά μέσα παραλήφθηκαν, αποσυσκευάστηκαν, επιθεωρήθηκαν και συναρμολογήθηκαν από το 25ο ΣΕ/ΑΣ στα Μέγαρα.

9. Από το 1974 έως το 1979 παραλήφθηκαν τα Ε/Π Agusta-Bell AB-205 που είναι η Ιταλική έκδοση των Huey, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό τους σε 76.

10. Κατά τα έτη 1977-1993 παραλήφθηκαν ακόμη 50 Huey, οπότε ο στο­λος έφθασε τα 127 Ε/Π.

11. Τον Απρίλιο του 1973, η ΣΑΣ μεταστάθμευσε προσωρινά από τα Μέγαρα στο στρατιωτικό Α/Δ Αγρινίου μετά από παραχώρηση του χώρου για την ανάπτυξη βιομηχανικής μονάδας.

12. Μετά την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο, την Ν1/2 Αυγούστου 1974 καταγράφηκε η πρώτη πολεμική αποστολή της Αεροπορίας Στρατού, όταν το Α/Φ U-9E ΕΣ 316 μετακίνησε τον Αρχηγό Στρατού από την Αλεξανδρούπολη στην Αθήνα μετά από μια πτήση IFR με σιγή ασυρμάτου και σε χαμηλό ύψος για την κάλυψη από τα εχθρικά ραντάρ.

13. Η τετραετία 1974 έως 1978 ήταν περίοδος ριζικής ανασυγκρότη­σης για την Αεροπορία Στρατού. Τόσο οι ανάγκες συντήρησης των Α/Φ όσο και της εξειδι­κευμένης εκπαίδευσης των μηχανικών αυξήθηκαν και έτσι την 1η Οκτωβρίου του 1974 συγκροτήθηκε στο Α/Δ Στεφανοβικείου, το 307 ΤΣΥΑΥ (Τάγμα Συντήρησης Αεροπορικού Υλικού), με την ταυτόχρονη μετεγκατάσταση της ΣΑΣ από το στρατιωτικό Α/Δ Αγρινίου.

14. Το 1975 αποφασίστηκε η διάλυση πολλών από τους Λόχους ΑΣ και η αναδιοργάνωση των υπόλοιπων.

15. Συγκροτήθηκε ο 25ος ΛΑΣ με έδρα την Δεκέλεια για τις ανάγκες του Αρχηγείου Ενόπλων Δυνάμεων (ΑΕΔ), Αρχηγείου Στρατού (ΑΣ) & ΑΣΔΕΝ. Μέχρι την εξεύρεση κατάλληλου χώρου στο λεκανοπέδιο Αττικής έδρευε στο Στεφανοβίκειο, ενώ η 3η Διμοιρία του, προσωρινά στο Α/Δ Δεκελείας. Τον Μάρτιο του 1976 συγκροτήθηκε στο Α/Δ Αλεξανδρουπόλεως, ο 12ος ΛΑΣ. Με τη συγκρότηση του Δ’ΣΣ, μετονομάστηκε σε 24ο ΛΑΣ, αποτελώντας οργανική Υπομονάδα του Σώματος.

16. Την 1η Ιανουαρίου 1977 συγκροτήθηκε με έδρα τα Μέγαρα, ο 25ος ΛΑΣ, ως οργανική Μονάδα της ΑΣΔΕΝ και σε αυτόν ενσωματώθηκε και το Κλιμάκιο ΔΑΣ/ΓΕΣ Δεκελείας.

17. Τον Αύγουστο του 1977 συγκροτήθηκε το 2ο ΤΕΑΣ, με προσωρινή έδρα το Α/Δ Νέας Ιωνίας Βόλου (Στρατόπεδο «ΚΥΡΙΑΚΟΓΚΩΝΑ»). Στις 31 Αυγού­στου 1978 μετεγκαταστάθηκε οριστικά στο Α/Δ Πάχης Μεγάρων (Στρατόπεδο «ΔΕ­ΛΑ­ΠΟΡΤΑ»), ως οργανική Μονάδα της ΑΣΔΕΝ. Το 1978 αναδιοργανώθηκε με την εν­σωμάτωση του 25ου ΛΑΣ ως «Ειδική Διμοιρία».

18. Στις 25 Ιουλίου 1979 το 1ο ΤΕΑΣ μεταστάθμευσε οριστικά στο Α/Δ Στεφανοβι­κείου.

19. Το 1976 παραλήφθηκαν 15 Ε/Π Agusta-Bell AB-206B Jet Ranger II, με τα οποία εξοπλίστηκαν οι Μονάδες της Αεροπορίας Στρατού. Πρόκειται για ένα ελαφρύ και ευέλικτο Ε/Π παρατήρησης, εκτέλεσης αναγνωρίσεων και ενάσκησης διοίκησης και ελέγχου.

20. Το 1977 έφθασε στην Ελλάδα με πτήση από την Αμερική, με αμιγώς Ελληνικό πλήρωμα, το Α/Φ C-12C.

21. Τον Απρίλιο του 1982 ξεκινάει η δεύτερη περίοδος εξέλιξης της Αερο­πο­ρίας Στρατού με την συγκρότηση στο 2ο ΤΕΑΣ της «Διμοιρίας Ε/Π Μέσης Μεταφορικής Ικανότητας (ΜΜΙ)» αποτελούμενης από 5 CH-47C ‘Chinook’. Η προηγούμενη τριετία ήταν η εποχή της πτώσης του Σάχη της Περσίας και αριθμός 10 Ε/Π - που είχαν αρχικά παραγγελθεί από το καθεστώς του - αναζητώντας νέο αγοραστή, κατέληξαν να αγοραστούν από την Ελλάδα. Από αυτά, 5 Ε/Π παραλήφθηκαν από την Αεροπορία Στρατού και 5 από την Πολεμική Αεροπορία.

22. Την ίδια περίοδο διαλύθηκαν οι περισσότεροι ΛΑΣ και συγκροτήθηκε το 3ο Τάγμα Αεροπορίας Στρατού (3ο ΤΑΣ), με έδρα το Α/Δ Αλεξάνδρειας Ημαθίας.

23. Το 1985 και λόγω της σταδιακής απόσυρσης των Ε/Π Bell OH-13H/S παραλήφθηκαν από τη ΣΑΣ 30 Ε/Π Bredanardi NH-300C για τις εκπαιδευτικές της ανάγκες, τα οποία αποτελούν μέχρι και σήμερα, το βασικό εκπαιδευτικό Ε/Π της Σχολής Αεροπορίας Στρατού.

24. Το 1988 το 2ο ΤΕΑΣ παρέλαβε 3 CH-47C Chinook από την Πολεμική Αεροπορία, ενώ το 4ο και τελευταίο, παραλήφθηκε το 1993. Από το 1992 έως το 1995 εκσυγχρονίζονται στις εγκαταστάσεις της Boeing στις ΗΠΑ, από ‘C’ σε ‘D’.

25. Το 1995 αρχίζει η τρίτη περίοδος εξέλιξης της ΑΣ. Τον Ιούνιο συγκροτήθηκε υπό την 1η Στρατιά, το 1ο Τάγμα Επιθετικών Ελικοπτέρων (ΤΕΕΠ). Έδρα της Μονάδας το Α/Δ Στεφανοβικείου. Εξοπλίστηκε με 20 Ε/Π McDonnell Douglas AH-64A+ ‘Apache’, τα οποία έφτασαν στο λιμάνι του Βόλου και πραγματοποίησαν την πρώτη τους πτήση στις 22 Αυγ 1995 προς το Στεφανοβίκειο.

26. Οι 30 πρώτοι χειριστές που στελέχωσαν την νέα Μονάδα, προήλθαν από τις ΜΑΣ και ΣΑΣ και εκπαιδεύτηκαν στις ΗΠΑ.

27. Τα ΕΕ/Π προσέδωσαν νέες δυνατότητες στην ΑΣ και αναβάθμισαν την αποτρεπτική ισχύ ολόκληρου του Ελληνικού Στρατού, τη στιγμή που το Ε/Π Apache αποτελούσε το πλέον προηγμένο οπλικό σύστημα της διεθνούς αμυντικής βιομηχανίας στον τομέα των ελικοπτέρων.

28. Η απόκτηση των πρώτων ΕΕ/Π από τον Ελληνικό Στρατό, ώθησε την ΑΣ σε νέα φάση αναδιοργάνωσης. Με τον Ν.2436/1996 (ΦΕΚ 219Α’ 06/09/1996) «Ιεραρχία και Εξέλιξη των Μονίμων Αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων και άλλες διατάξεις», καθορίστηκε η Αεροπορία Στρατού να αποτελεί το 6ο Όπλο του Στρατού Ξηράς. Με το Προεδρικό Διάταγμα 107 του 1998 (ΦΕΚ 98Α’ 07/05/ 1998) καθορίστηκε η «Αποστολή και Συγκρότηση του Όπλου της Αεροπορίας Στρατού και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια σχετικής με το Όπλο αυτό».

29. Τον Μάρτιο 1998 συγκροτήθηκε η 1η Ταξιαρχία Αεροπορίας Στρα­τού (ΤΑΞΑΣ), αποτελώντας τον πρώτο επιχειρησιακό Σχηματισμό Αεροπορίας Στρατού του Στρατού Ξηράς. Έδρα της 1ης ΤΑΞΑΣ στο Α/Δ Στεφανοβικείου, στο στρατόπεδο «Υπλγού (ΠΒ) Περισσάκη».

30. Επίσης τον Ιανουάριο 1998, συγκροτήθηκε το 4ο ΤΕΑΣ, ως οργανική Μονάδα της 1ης ΤΑΞΑΣ με έδρα το Α/Δ Πάχης Μεγάρων. Η αεροπορική σύνθεση του 4ου ΤΕΑΣ προήλθε από τη Διμοιρία Ε/Π ΜΜΙ και την Ειδική Διμοιρία του 2ου ΤΕΑΣ.

31. Τον Ιανουάριο 1998 συγκροτήθηκε στο Α/Δ Στεφανοβικείου, Τάγμα Υποστήριξης για την πιο εύρυθμη λειτουργία των Μονάδων, υπαγόμενο οργανικά και διοικητικά στην 1η ΤΑΞΑΣ.

32. Τέλος τον Δεκέμβριο 2000 διαλύθηκε ο 24ος ΛΑΣ (Αλεξανδρούπολη).

33. Το 2001 το 4ο ΤΕΑΣ παρέλαβε 7 νέα Ε/Π Boeing CH-47D (LR) ‘Chinook’ τα οποία είναι τα πλέον σύγχρονα και διαθέτουν ηλεκτρονικά ελεγχόμενους ΑΚ/Ν, βελτιωμένα συστήματα επικοινωνιών και ναυτιλίας, ραντάρ καιρού και σύστημα αντιμέτρων για αντιμετώπιση Α/Α όπλων.

34. Επίσης παραλήφθηκαν 2 Α/Φ C-12R/AP ‘King Air’, με βασική αποστολή την εκτέλεση αεροφωτογράφισης για τις ανάγκες της ΓΥΣ αλλά και την ενάσκηση διοικήσεως και ελέγχου και τα οποία ήρθαν με πτήση από τις ΗΠΑ με πληρώματα, Έλληνες και Αμερικάνους χειριστές.

35. Έτσι η ΑΣ έφτασε πλέον σε ένα πολύ υψηλό επίπεδο εξοπλισμού και οργάνωσης και της δόθηκε η δυνατότητα να συμμετάσχει σε αποστολές στο εξωτερικό προβάλλοντας έτσι την διεθνή θέση της χώρας.

α. Αλβανία με Ε/Π UH-1H και CH-47D το 1999-2000.

β. Βοσνία (Τούζλα) επιχείρηση «ΑΛΘΕΑ» το 2005 για 6μήνες με Δκση του πολυεθνικού Λόχου και Δρία Ε/Π με 2 CH-47D.

γ. Συμμετοχή στον Ευρωπαϊκό Σχηματισμό ταχείας αντίδρασης HELLBROC με μικτή Δρία Ε/Π AH-64Α, CH-47D και UH-1H, από το έτος 2007.

στ. Αλβανία μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας στις πλημύρες του 2010.

ζ. Συμμετοχή με τα ΕΕ/Π ΑΗ-64 σε πολυεθνικές ασκήσεις.

η. Μετακινήσεις VIP με το Α/Φ C-12 σε προορισμούς στο εξωτερικό όπως Μασσαλία, Σεράγεβο, Νάπολη, κ.α.

36. Το 2005 ξεκίνησε η τελευταία περίοδος εξέλιξης της Αεροπορίας Στρατού. Στο πλαίσιο της συνεχούς αναδιοργάνωσης και της αναπροσαρμογής των επιχειρησιακών σχεδίων των Ενόπλων Δυνάμεων αποφασίστηκε:

α. Η αναδιοργάνωση της 1ης ΤΑΞΑΣ.

β. Η συγκρότηση του 2ου ΣΥΑΣ.

γ. Η αναδιοργάνωση των 1ου, 2ου, 3ου και 4ου ΤΕΑΣ.

δ. Η αναδιοργάνωση και ίδρυση των 1ου και 2ου ΤΕΕΠ, αντίστοιχα.

ε. Το 2005 - 2006, συγκροτήθηκαν το 2ο Συγκρότημα Αεροπορίας Στρατού (ΣΥΑΣ), το 2ο ΤΕΕΠ και το 2ο ΤΥΑΔ, με έδρα το Α/Δ Πάχης Μεγάρων.

37. Το 2007 παραδόθηκαν στο λιμάνι του Πειραιά και προωθήθηκαν στα Μέγαρα, τα 12 Ε/Π Boeing AH-64DHA ‘Apache Longbow’ του 2ου ΤΕΕΠ. Στις 11 Φεβρουαρίου 2010 έλαβε χώρα η επίσημη τελετή ένταξης των Longbow Apache στον Ελληνικό Στρατό.

38. Στο πλαίσιο της ανανέωσης του στόλου της Αεροπορίας Στρατού, την 7 Ιουνίου 2011, έφθασαν στα Μέγαρα τα 2 πρώτα μεταφορικά Ε/Π NH90 από τα 20 συνολικά της σύμβασης προμήθειας και τα οποία εντάχθηκαν στο 2ο ΤΕΑΣ.

39. Το Ε/Π ΝΗ90 ενσωματώνει τις πλέον πρόσφατες τεχνολογίες στην κατασκευή αεροπορικών μέσων, όπως ‘Fly-by-wire’, κονσόλες ψηφιακών οθονών πολλαπλών ενδείξεων, άτρακτο από συνθετικά υλικά, κ.λπ.

40. Στις 27 Αυγούστου 2012, το 2ο ΤΕΕΠ μετεγκαταστάθηκε σττο Α/Δ Στεφανοβικείου.

41 Τον Οκτώβριο του 2014, η ΣΑΣ μετεγκαταστάθηκε στο Α/Δ Αλεξάνδρειας μετά από 40 έτη λειτουργίας στο Στεφανοβίκειο.

42. Τον Νοέμβριο του 2016 ξεκίνησε η σταδιακή παραλαβή των 10 μεταχειρισμένων Ε/Π CH-47D, τα οποία αποκτήθηκαν μέσω διακρατικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ.

43. Στις 26 Απριλίου 2018 συγκροτήθηκε το Κέντρο Εκπαίδευσης Αερο­πορίας Στρατού (ΚΕΑΣ) που εδρεύει στο Α/Δ Αλεξάνδρειας, ενσωματώνοντας την Σχολή ΑΣ, διευρύνοντας τον ρόλο της με την παροχή εκπαίδευσης σε διακλαδικό επίπεδο, αναλαμβάνοντας την αρχική εκπαίδευση σε Ε/Π σε στελέχη λοιπών Κλάδων και Σωμάτων Ασφαλείας.

44. Στις 16 Μαΐου 2019 έφτασαν στον λιμένα του Βόλου, 70 Ε/Π OH-58D ‘Kiowa Warrior’, τα οποία μεταφέρθηκαν στο σύνολό τους στο Α/Δ Στεφανοβικείου.

45. Την 18 Ιουνίου 2019 πραγματοποιήθηκε η τελετή παραλαβής των 10 Ε/Π CH-47D και των 70 Ε/Π ‘Kiowa Warrior’.

46. Πάνω από όλα αυτά όμως η ιστορία της Αεροπορίας Στρατού είναι η ιστορία των στελεχών της. Άνθρωποι οι οποίοι, είτε ως χειριστές, είτε ως μηχανικοί είτε ως επιτελείς ή Δκτές, γοητευμένοι από την μαγεία του αεροπορικού αντικειμένου και συναισθανόμενοι την ευθύνη του χειρισμού και της διαχείριση των πανάκριβων και πανίσχυρων μέσων της Αεροπορίας Στρατού, πάσχισαν και πασχίζουν για την ασφαλή διεξαγωγή των πτήσεων και την συνεχή προαγωγή του όπλου.

47. Ιερό μας χρέος είναι να κρατάμε βαθιά στην μνήμη μας τους εξαίρετους συνάδελφους, πληρώματα Α/Φ-Ε/Π, οι οποίοι έδωσαν τη ζωή τους κατά την εκτέλεση του καθήκοντος.