Search form

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
 

ΑΙΓΕΑΣ - ΘΗΣΕΑΣ  (Προϊστορικοί χρόνοι - Μυθολογία)

Κλασικό παράδειγμα ευρηματικού τρόπου επικοινωνίας των Αρχαίων Ελλήνων σε μεγάλες αποστάσεις, βρίσκεται στην ιστορία του Θησέα, γιού του βασιλιά της Αθήνας Αιγέα, από τους προϊστορικούς-μυθολογικούς ακόμα χρόνους, που ανέλαβε τη δύσκολη αποστολή να καταργήσει την υποτέλεια των Αθηναίων στον Κρήτα βασιλιά Μίνωα.

Οι Αθηναίοι έπρεπε να στέλνουν κάθε χρόνο, επτά αγόρια και επτά κορίτσια για να γίνουν βορά του τερατώδους Μινώταυρου.

Ο Θησέας παίρνοντας τη θέση ενός από τα αγόρια, κατάφερε να σκοτώσει το Μινώταυρο μέσα στο δαιδαλώδη λαβύρινθο.

Στην επιστροφή του όμως, ξέχασε να τοποθετήσει όπως είχε προσυμφωνηθεί για την περίπτωση νίκης, άσπρο πανί στο καράβι του, (επικοινωνιακός κώδικας), με αποτέλεσμα ο Αιγέας αντικρύζοντας το μαύρο πανί, να πέσει απελπισμένος από το βράχο του Σουνίου και "Αιγαίο".

Alt
Alt

ΦΡΥΚΤΩΡΙΕΣ  (1100 - 500 π.Χ.)

Οι Φρυκτωρίες ήταν ειδικά κατασκευασμένοι πύργοι σε κορυφές, πάνω στους οποίους οι πρώτοι διαβιβαστές άναβαν φωτιές με σκοπό την αναμετάδοση οπτικών σημάτων σε μεγάλες αποστάσεις.

Κλασικό παράδειγμα αποτελεί η μετάδοση του μηνύματος της πτώσης της Τροίας από τον Αγαμέμνωνα προς τη βασίλισσα Κλυταιμνήστρα (στις Μυκήνες), σε μία μόνο ημέρα.

 Σύμφωνα με στοιχεία του Μουσείου Τηλεπικοινωνιών του ΟΤΕ, στην αρχαιότητα λειτούργησαν έξι τουλάχιστον δίκτυα φρυκτωριών, τα περισσότερα των οποίων διέτρεχαν επικοινωνιακές ζεύξεις μεταξύ των νησιών του Αιγαίου Πελάγους. Η μέθοδος των φρυκτωριών χρησιμοποιήθηκε μέχρι και τους Βυζαντινούς χρόνους, για την υλοποίηση της επικοινωνιακής ζεύξης μεταξύ Ρώμης και Κωνσταντινούπολης. Το δίκτυο ακολουθούσε τον άξονα της Εγνατίας Οδού.

Η κατάργησή του σήμανε και το τέλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Η σημασία των θέσεων που είχαν επιλεγεί για τις φρυκτωρίες φαίνεται και σήμερα, αφού στις ίδιες θέσεις λειτουργούν σύγχρονοι αναμεταδότες.

Alt
Alt

ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΗ  (7ος αιώνας π.Χ.)

Η Λακεδαιμονική ή κρυπτεία σκυτάλη, αποτελεί ουσιαστικά τον πρώτο κώδικα κρυπτογράφησης με τη μέθοδο της μετάθεσης.

Το σύστημα στηριζόταν στη χρήση δύο πανομοιότυπων σκυταλών, στις οποίες τυλιγόταν μια λεπτή ταινία από κατεργασμένο δέρμα, με τέτοιο τρόπο ώστε να μην υπάρχουν κενά ανάμεσα στις περιελίξεις.

Όταν η ταινία ξετυλιγόταν, ήταν αδύνατη η ανάγνωση του μηνύματος, παρά μόνο εάν τυλιγόταν πάλι με τον ίδιο τρόπο.

Η μία σκυτάλη κρατιόταν από τους έφορους της Σπάρτης και η άλλη από τον Αρχιστράτηγο που βρισκόταν σε εκστρατεία.

Ο ΔΙΣΚΟΣ ΤΗΣ ΦΑΙΣΤΟΥ  (1700 π.Χ.)

Ο περίφημος δίσκος της Φαιστού στην Κρήτη, αποτελεί την πρώτη τυπογραφική σελίδα της ανθρωπότητας και συνάμα το πρώτο καταγεγραμμένο "κωδικογραφημένο" μήνυμα. Από το 1908 που ανακαλύφθηκε μέχρι σήμερα, παραμένει ανερμήνευτος παρά τις προσπάθειες διασήμων επιστημόνων.

Το ότι οι χαρακτήρες που επαναλαμβάνονται είναι πανομοιότυποι, αποδεικνύει ότι για την "εκτύπωση" των συμβόλων σε μαλακό πηλό πριν αυτός ψηθεί, χρησιμοποιήθηκαν ξύλινες και μεταλλικές μήτρες.

Η χρονολογική τοποθέτηση αυτού του γεγονότος, το καθιστά αξιοθαύμαστο.

Alt
Alt

ΚΩΔΙΚΟ ΜΟΙΡΟΓΝΩΜΟΝΙΟ  (4ος αιώνας π.Χ.)

Η μέθοδος που εδώ για λόγους αναφοράς ονομάζεται "κωδικό μοιρογνωμόνιο", αποτελούσε ένα εξαιρετικά απλό σύστημα κρυπτογράφησης σύντομων μηνυμάτων. Σε δίσκο διαμέτρου 8-10 εκατοστών, άνοιγαν περιμετρικά 24 οπές (όσες και τα γράμματα του αλφαβήτου) και μία επιπλέον στο κέντρο. Επίσης, επί νοητής διαμέτρου με άκρο μία από τις περιφερειακές οπές, υπήρχε μια ενδιάμεση, σε απόσταση δύο περίπου εκατοστών από το κέντρο. Η οπή αυτή καθόριζε και τη θέση του πρώτου γράμματος του αλφαβήτου "Α", ενώ τα υπόλοιπα θεωρείται ότι αντιστοιχούσαν σειριακά στις υπόλοιπες 23 (Ο δακτύλιος με τα γράμματα που φαίνεται στην εικόνα, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, αλλά παρατίθεται για λόγους κατανόησης του συστήματος).

Alt

Παραλλαγή του συστήματος, μπορούσε να είναι ο καθορισμός άλλου γράμματος σαν εναρκτήριο για την σειριακή ανάγνωση. Αυτό γινόταν μετά από μυστική προσυνεννόηση μεταξύ των επικοινωνιακών μερών. Το μήνυμα αποτυπωνόταν με τη βοήθεια λεπτού κορδονιού, το οποίο δενόταν στο κέντροκαι από κει περνούσε διαδοχικά από τις οπές που αντιστοιχούσαν στα γράμματα του μηνύματος.

Στην περίπτωση που ένα γράμμα επαναλαμβανόταν, το κορδόνι περνούσε δύο φορές από την ίδια οπή, με περιέλιξη γύρω από την περιφέρεια του δίσκου. Η ανάγνωση του μηνύματος γινόταν από το τέλος προς την αρχή, με το "ξετύλιγμα" του κορδονιού.

ΚΕΡΩΜΕΝΑ ΔΙΠΤΥΧΑ ΠΙΝΑΚΙΔΙΑ  (4ος αιώνας π.Χ.)

Τα δίπτυχα κερωμένα πινακίδια, αποτελούσαν ίσως μία από τις συμαντικότερες μεθόδους αποστολής μηνυμάτων.

Το μήνυμα σκαλιζόταν πάνω σε κερί ή πίσσα που είχε απλωθεί για το λόγο αυτό στην επιφάνεια ξύλινων πλακών, ενωμένων μεταξύ τους με κάποιο είδος άρθρωσης.

Για την αποτύπωση των λέξεων, εφόσον επρόκειτο για διαβαθμισμένες πληροφορίες, εφαρμοζόταν κάποια προσυμφωνημένη μέθοδος κωδικογράφησσης και η γραφή γινόταν ανάποδα, ώστε να απαιτείται κάτοπτρο για την ορθή ανάγνωσή τους.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα παραλλαγής του συστήματος, είναι ο τρόπος με τον οποίο ο αυτοεξόριστος στην Περσία Σπαρτιάτης Δημάρατος (4ος αιώνας π.Χ.), έστειλε στη Σπάρτη την πληροφορία ότι ο βασιλιάς Ξέρξης σκόπευε να εκστρατεύσει εναντίον τους. Σκάλισε λοιπόν το μήνυμα στην ξύλινη επιφάνεια των πινακίδων και τις κάλυψε με κερί. Κατόπιν έστειλε τις φαινομενικά άδειες πινακίδες στη Σπάρτη, όπου η γυναίκα του βασιλιά Λεωνίδα Γοργώ, μαντεύοντας το τέχνασμα αποκάλυψε την κρυμμένη πληροφορία.

Alt
Alt

ΚΡΥΦΑΙΑΙ ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ  (4ος αιώνας π.Χ.)

Η μέθοδος των κρυφών επιστολών, περιγράφεται από τον Αινεία τον Τακτικό ως ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα κρυπτογραφικής επικοινωνίας των Αρχαίων Ελλήνων.

Η διαδικασία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί εξαιρετικά απλή έως αφελής. Θα πρέπει όμως να ληφθεί υπόψη, αφενός η χρονολογική τοποθέτηση της μεθόδου και αφετέρου, το επίπεδο αντίληψης των αντιπάλων των Ελλήνων την εποχή εκείνη.

Το κωδικοποιημένο μήνυμα περιείχε "ανοιχτά" όλα τα σύμφωνα, ενώ τα φωνήεντα αντικαθίσταντο με ομάδες αριθμού στιγμάτων, ανάλογα με την κατά τάξη αρίθμησή τους στο αλφάβητο. Ο πίνακας που ακολουθεί αποδίδει παραστατικά τη μέθοδο.

Alt

Για παράδειγμα, η φράση "ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΚΑΛΟΣ" γραφόταν:

Alt

 Με κατάλληλες ομαδοποιήσεις, μπορούσαν να γίνουν πολλές παραλλαγές στον τρόπο εμφάνισης του μηνύματος:

Alt

ΑΚΟΥΣΤΙΚΟΣ ΤΗΛΕΓΡΑΦΟΣ - ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ  (4ος αιώνας π.Χ.)

Ο ακουστικός τηλέγραφος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στις εκστρατείες του βασιλιά της Μακεδονίας, Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η ανάρτηση του κυκλικού ηχητικού κέρατος, επέτρεπε εύκολα την περιστροφική κίνησή του προς όλες τις κατευθύνσεις.

Το ηχητικό σήμα μπορούσε να ακουστεί καθαρά, ακόμα και σε απόσταση τεσσάρων χιλιομέτρων.

Alt
Alt
Alt

ΥΔΡΑΥΛΙΚΟΣ ΤΗΛΕΓΡΑΦΟΣ  (4ος αιώνας π.Χ.)

Ο υδραυλικός τηλέγραφος ήταν εφεύρεση του Αινεία του Τακτικού. Χρησιμοποιήθηκε για τη μετάδοση μηνυμάτων, σε μεγάλες αποστάσεις.

Στηριζόταν στη χρήση δύο πανομοιότυπων δοχείων νερού, μέσα στα οποία επέπλεε ειδικός πλωτήρας, με στέλεχος επί του οποίου υπήρχαν τοποθετημένες σε σταθερές θέσεις, ετικέτες με προσυνεννοημένα μηνύματα.

Αρκούσε να επιτευχθεί ταυτόχρονο άνοιγμα και κλείσιμο του κρουνού απορροής νερού, ώστε ο πλωτήρας να κατέβει στο ίδιο ακριβώς σημείο και στις δύο συσκευές και να φαίνεται έτσι στο χείλος του δοχείου η ίδια ετικέτα μηνύματος.

Ο συντονισμός γινόταν με τη χρήση φωτεινών σημάτων (επικοινωνιακός κώδικας).

Alt
Alt

ΠΥΡΣΕΙΑ  (150 π.Χ.)

Η Πυρσεία ήταν εφεύρεση των Κλεόξενου και Δημόκλειτου.
Είναι πρόγονος των σημερινών συστημάτων επικοινωνίας, που χρησιμοποιούν αναλογική ή ψηφιακή κωδικοποίηση.
Στηριζόταν στη χρήση συστήματος δύο πεντάδων μεγάλων πυρσών, οι οποίοι διακρίνονταν σε μεγάλες αποστάσεις με τη βοήθεια ειδικών στερεοσκοπικών διοπτρών.

Ο συνδυασμός αναμμένων - σβηστών πυρσών από κάθε πεντάδα, ύστερα από ανάλογη αναγωγή σε ειδικές πλάκες με δισδιάστατους πίνακες, μεταφραζόταν σε γράμματα του αλφαβήτου.

Alt
Alt
Alt